De verhouding van de Dosha’s zegt onder andere iets over onze lichaamsbouw, ons karakter, onze talenten en geeft aan voor welke ziektes we vatbaar zijn. Iedere Dosha heeft specifieke eigenschappen en kwaliteiten. Ook heeft iedere Dosha kenmerken waaraan je kunt herkennen of deze in balans is of juist niet. In deze blog lees je hoe je een specifieke Vata-, Pitta- en Kapha-(on)balans kunt herkennen. Ook vind je een aantal tips die bij een onbalans kunnen helpen.

Als je een onbalans ervaart in een van de Dosha’s, betekent dit dat deze Dosha overheersend is. Door middel van kleine aanpassingen kun je proberen om die onbalans te herstellen (zie ook de tips per Dosha). Ervaar je geen onbalans maar wil je jouw balans behouden en ondersteunen? Kijk dan naar jouw natuurlijke Dosha-verdeling (je constitutie) en gebruik de onderstaande tips van de Dosha’s die dominerend zijn voor jouw constitutie (je Prakruti) om in balans te blijven. Lees ook het blog ‘Introductie in de Dosha’s’ om inzicht te krijgen in je constitutie.

Vata Dosha

Elementen: ether en lucht

In balans
Vata staat voor beweging, creativiteit en energie. Bestaat jouw constitutie vooral uit Vata, dan ben je echt het zonnetje in huis. Je maakt veel nieuwe plannen, bent positief en schakelt snel. Je kunt makkelijk meegaan met de flow en kunt goed tegen veranderingen. 

Uit balans
Als je Vata-dosha verhoogd is, kun je je angstig, onzeker en nerveus voelen. Je zit veel in je hoofd en vindt het lastig om in het hier en nu aanwezig te zijn. Je hebt moeite je te concentreren en je piekert veel. Dit kan er ook voor zorgen dat je slechter slaapt en vaker wakker ligt. Je krijgt ook sneller last van een opgeblazen buik en gasvorming. Je bent gevoelig voor luchtweginfecties (snel een droge keel of een droge hoest) en je kunt niet goed tegen veel prikkels (met name harde geluiden).

Algemene tips voor Vata-types
Verwarmen, voeden en gronden: dat is voor Vata’s ontzettend belangrijk. Hier volgen 5 algemene tips die je Vata-balans ondersteunen en herstellen:

Tip 1. Neem voldoende rust en tijd om te herstellen: Vata’s zijn het meest beweeglijk van alle Dosha’s. Daarom is het zo belangrijk om voldoende rustmomenten in te plannen. Dit zorgt voor meer balans en innerlijke rust, en voorkomt nervositeit en angst.

Tip 2. Zorg voor warmte: Als Vata is het belangrijk om te zorgen voor warmte. Warme drankjes en maaltijden (zoals havermout, curry’s en kitchari), warme douche of een warm bad, verwarmende massages (bijvoorbeeld met sesamzaadolie) zijn altijd goed voor Vata’s, met name in de koudere seizoenen!

Tip 3. Structuur: Vata’s houden van verandering en vinden het lastig om structuur in hun leven te brengen. Toch is dit ontzettend belangrijk. Regelmaat zorgt namelijk voor meer rust. Ga daarom zoveel mogelijk op vaste tijdstippen naar bed, sta op vaste tijdstippen op en eet op vaste tijden je maaltijden.

Tip 4. Uit het hoofd, in je lijf: Vata-types zijn geneigd om veel te dromen en te piekeren. Zorg daarom voor grondende activiteiten, zoals wandelen in de natuur, ademhalingsoefeningen, grondende meditaties en rustige yoga.

Tip 5. Voedzaam eten: Als Vata-type kun je snel last krijgen van een opgeblazen gevoel. Eet daarom kleinere porties en kies voor licht verteerbare, warme maaltijden. Eet met aandacht en neem de tijd voor je maaltijden. Kies voor voedzame, onbewerkte ingrediënten en gekookt voedsel (dus geen rauwe, koude salades).

Pitta Dosha

Elementen: vuur en water

In balans
Als je als Pitta in balans bent, ben jij ambitieus en gedreven. Je bent een harde werker en houdt van uitdagingen. Je straalt zelfvertrouwen uit en bent een geboren leider. Je bent geordend en gaat methodisch te werk. Je spijsvertering en gewicht zijn erg regelmatig. Je weet precies wat je wilt en hoe gaat methodisch te werk om dit te bereiken.

Uit balans
Bij een teveel aan pitta kun je oververhit raken, zowel fysiek als mentaal. Je hebt een kort lontje en wordt sneller ongeduldig en boos. Ook kun je teveel hooi op je vork nemen. Je bent streng voor jezelf en hebt ook snel een oordeel over anderen. Als je slaapt, kun je vaker wakker worden. Je kunt ook meer last krijgen van ontstekingen, uitslag, hitte-aanvallen, maagzuur, diarree en hevige menstruaties.

Algemene tips voor Pitta-types
Verzachten, ontspannen en zorgen voor balans: dat zijn de aandachtspunten voor gedreven pitta’s.

Tip 1. Vergeet niet te ontspannen: Als Pitta kun je helemaal opgaan in je werk en in het afvinken van je to do-lijstje. Dit kan op den duur zorgen voor meer stress, piekeren, boosheid en zelfs burn-out. Laat ruimte in je agenda open voor ontspannende activiteiten, zoals meditatie, rustige yoga en wandelingen.

Tip 2. Zorg voor verkoeling: Pitta’s zijn van nature vurig en hebben sneller last van een kort lontje. Warmte kan dit verergeren. Vermijd hitte (zoals intensief sporten, sauna’s en pittig eten) en zoek letterlijk vaker de schaduw op. Toch in de zon? Koel dan af met een frisse duik in de zee of in een meer.

Tip 3. Dankbaarheid: Als Pitta kun je zo opgaan in je doelen en in het streven naar de finish dat je vergeet te genieten van de kleine dingen. Je hoeft niet altijd hard te gaan. Probeer ook bewust te zijn van de reis en van de stappen die je al hebt gezet en dankbaar te zijn voor dat wat je nu hebt.

Tip 4. Even niet zo serieus: laat af en toe alles lekker los. Dit is ontzettend lastig voor een Pitta maar wel erg belangrijk. Zorg voor humor en laat ruimte in je agenda vrij voor spontane dingen.

Tip 5. Verkoelend eten: Pitta’s hebben van nature veel vuur in zich, ook in hun spijsvertering. Pittig, zuur en vet eten gooien meer olie op het vuur. Kies daarom voor verkoelende kruiden (zoals munt, venkelzaad en korianderzaad), verkoelende groenten en fruit (zoals komkommer, aardappelen en meloen) en langzame koolhydraten (zoals volkoren producten, couscous en basmati-rijst).

Kapha Dosha

Elementen: aarde en water

In balans
Als je als Kapha in balans bent, straal jij liefde en warmte uit. Je bent van nature rustig en tevreden. Mensen zijn graag bij je om je vrijgevige en zorgzame aard en kunnen hun verhaal goed bij je kwijt. Je kunt goed omgaan met stressvolle situaties en wordt niet snel van je stuk gebracht. Je bent een nuchter en geaard persoon.

Uit balans
Als Kapha overheerst, kun je je verdrietig en/of vermoeid voelen. Je hebt nergens meer zin in en je blijft het liefste lang in bed liggen. Je kunt last krijgen van slijmvorming en constipatie. Je vindt je troost in eten en kunt last krijgen van eetbuien. Ook kom je sneller aan in gewicht en krijgt het er heel moeilijk vanaf.

Algemene tips voor Kapha-types
Uitdaging, beweging en goed voor je lichaam zorgen: dat zijn de aandachtspunten voor stabiele, rustige Kapha’s.

Tip 1. Denk ook aan jezelf: Je zorgzame karakter siert je, maar het is ook belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Kijk naar wat jou energie geeft en maak hier tijd voor vrij. Als jij op je best bent, kun je er ook beter voor een ander zijn.

Tip 2. Daag jezelf uit: Van nature ben je rustig en kalm. Toch is het belangrijk om jezelf uit te dagen, uit je comfort zone te stappen en te zorgen voor groei. Probeer plannen en dromen niet uit te stellen want voor je het weet gaat die droom aan je voorbij.

Tip 3. Loslaten: Als Kapha-type kun je je snel aan iets hechten, zowel aan mensen als aan dingen. Probeer je niet vast te klampen want dit kan voor verdriet zorgen. Kijk ook eens naar je verzameling aan spullen en begin hier al met loslaten. Door op te ruimen in je huis, zorg je ook voor meer overzicht in je geest.

Tip 4. Sta vroeg op en beweeg: Jouw uithoudingsvermogen is het beste van alle Dosha’s. Maar als Kapha-type heb je misschien niet altijd zin om te bewegen. Dit is echter wel belangrijk, omdat je sneller last kunt krijgen van overgewicht. Vroeg opstaan is ook belangrijk, omdat dit uiteindelijk zorgt voor meer energie die je door de dag heen goed kunt gebruiken.

Tip 5. Onbewerkt en licht verteerbaar eten: Kapha’s kunnen sneller last krijgen van oedeem en overgewicht. Daarom is het zo belangrijk om zoet, zout en vet eten te vermijden. Kies voor verse seizoensgroenten en pittige kruiden. Koolhydraten kunnen zorgen voor meer vocht, dus deze kun je het beste beperken. Goede koolhydraten voor Kapha’s zijn onder andere quinoa en rogge.

Wil jij meer inzicht in je Body-Mind-type en ontdekken hoe jij jouw balans kunt herstellen of ondersteunen? Als Ayurveda Coach kan ik je hierbij helpen. Kijk op de pagina ‘Ayurveda Coaching’ voor meer informatie en maak een afspraak voor een gratis kennismaking!